3.10.2018
Vegna fyrirlesturs Dr. Dean Adams fyrir deild menntunar og margbreytileika á Menntavísindasviði og rannsóknarseturs í fötlunarfræðum á Félagsvísindasviði við Háskóla Íslands.
Fólk sem hefur menntað sig í atferlisgreiningu og starfar við það fag á Íslandi (atferlisfræðingar) mæla alltaf gegn og eru á móti notkun hverskonar aðferða sem valda sársauka, óþægindum eða eru á einhvern hátt skaðlegar.
Því miður er það svo að í flestum fögum getur átt sér stað misnotkun á aðferðum, samanber stofnun eins og Judge Rotenberg Center (JRC). Atferlisfræðingar á Íslandi mæla gegn þeirri vinnu sem fer fram á JRC og taka undir gagnrýni á því starfi sem þar fer fram. Þá teljum við mikilvægt að geta þess að vinnan sem fer fram á JRC er á engan hátt lýsandi fyrir störf atferlisfræðinga á Íslandi eða á öðrum Norðurlöndum.
Þau sem vinna við atferlisgreiningu hafa hag skjólstæðinga í hávegum og er það siðferðisleg skylda þeirra að vernda skjólstæðinga frá mögulegum skaða sem kemur vegna lélegrar þekkingar og/eða misnotkunar á aðferðum atferlisgreiningar (sbr. Yfirlýsing frá Association for Behavior Analysis, 1989). Atferlisfræðingar fylgja ströngum siðareglum, hvort sem það eru siðareglur félagsins sem vottar að fólk hafi næga þekkingu og þjálfun í atferlisgreiningu (https://www.bacb.com/ethics/ethics-code/) eða innan þess fags sem þeir vinna, t.d. í sálfræði eða menntunarfræði svo dæmi sé tekið.
Markmið atferlisfræðinga er alltaf að:
- nota aðferðir sem eru hvað minnst hamlandi (least intrusive) fyrir skjólstæðinginn og líklegar til þess að bæta lífsgæði hans.
- kenna færni sem er mikilvæg fyrir skjólstæðinginn (til dæmis að auka sjálfstæði einstaklings og sjálfræði, kenna tjáningu, veita einstaklingi val, kenna neitun).
- bæta umhverfið þannig að það sé líklegt til að leiða af sér umbun en ekki refsingu.
- öll þjónusta sé einstaklingsmiðuð.
- nýta sannreyndar aðferðir byggðar á ritrýndum rannsóknum þegar setja á upp hverskonar íhlutun/meðferð. Þetta þýðir að hver skjólstæðingur á rétt á íhlutun sem sýnt hefur verið fram á að beri tilætlaðan árangur og sé hlíft við inngripum sem ekki bera árangur.
- nota aðferðir sem byggjast á styrkingu hegðunar framar öðrum aðferðum.
Við hvetjum ykkur öll til að kynna ykkur það starf sem atferlisfræðingar vinna á Íslandi, hvort sem það er að spyrja þau sem hafa menntun og starfa við atferlisgreiningu eða á heimasíðu félagsins www.atferli.is.
Fyrir hönd stjórnar SATÍS
Þessi yfirlýsing var samþykkt af stjórn SATÍS 3. október, 2018.
Í stjórn SATÍS sitja:
Berglind Sveinbjörnsdóttir, PhD, BCBA, formaður
Steinunn Hafsteinsdóttir, MSc, BCBA, gjaldkeri
Katrín Sveina Björnsdóttir, MSc, ritari
Ása Rún Ingimarsdóttir, MSc, BCBA, meðstjórnandi
Hólmfríður Ósk Arnalds, MSc, BCBA, meðstjórnandi